Eén van de VLECS doelstellingen is het fokken van gezonde Engelse Cocker Spaniëls. Dit trachten we te bereiken door fokdieren vooraf te laten onderzoeken op de aanwezigheid van erfelijke oog- en heupaandoeningen. Hoewel, het verervingspatroon is voor deze aandoeningen niet eenduidig; oog- en heupafwijkingen kunnen voorkomen bij pups van vrije ouders en pups van ouders met iets mindere heupen kunnen uitstekende heupen hebben. Ook omgevingsfactoren kunnen van invloed zijn op de ontwikkeling van heupdysplasie. Het heuponderzoek is eenmalig; het oogonderzoek dient regelmatig herhaald te worden. Op de website van de Raad van Beheer (Fokken en gezondheidsonderzoeken) is over deze onderzoeken meer te lezen.
Voor zogenoemde monogenetische autosomaal recessieve aandoeningen ligt het iets simpeler. Een ziekte is monogenetisch als deze veroorzaakt wordt door één enkele mutatie. Autosomaal wil zeggen dat het betreffende gen niet op de geslachtschromosomen ligt en recessief betekent dat de ziekte pas optreedt als het gendefect door beide ouders wordt gegeven en er dus twee kopieën van het gendefect bij de pup aanwezig zijn. Als één van de ouders aan de ziekte lijdt, dus twee kopieën heeft en de ander is vrij, dan zullen de nakomelingen dus allemaal drager zijn, maar geen lijder. Dit betekent dat in heel bijzondere gevallen een lijder wel in de fok kan worden ingezet, mits het andere ouderdier vrij is. Zijn beide ouders drager, dan is er statistisch een kans van 25% dat één van de pups lijder is; 25% van de pups vrij en 50% drager. Daarom is een combinatie van twee dragers niet toegestaan.
Voor het gen dat voor de aandoening is geïdentificeerd, kan een screeningstest worden ontwikkeld. De monogenetische aandoeningen waar Cockers aan kunnen lijden en waarvoor screening verplicht is, zijn Familiaire Nefropathie (FN), een nierziekte waaraan dragers vaak binnen een jaar overlijden; Progressieve Retina Atrofie (prcdPRA), een erfelijke oogziekte, en Adult Onset Neuropathie (AON) een ziekte waarbij de dieren op latere leeftijd de controle over hun spieren verliezen. Wat AON betreft, is de identificatie van het gen ondanks aandringen, nog niet gepubliceerd, dus is er maar één laboratorium ter wereld dat die test kan uitvoeren. De gezondheids- en screeningseisen waaraan fokdieren dienen te voldoen, staan vermeld in het VerenigingsFokReglement, het VFR.
Uitslagen van de oog- en heuponderzoeken werden vroeger door de Raad van Beheer aan de rasverenigingen toegezonden; die van 2019 en 2020 vindt u in het vervolgmenu. Op die manier konden rasverenigingen de gezondheid van de honden van hun leden monitoren. Tegenwoordig zijn de uitslagen van individuele honden voor een ieder op te vragen via Dutch Dog Data; zodat kopers indien nodig de gezondheid van de ouderdieren van de pups online kunnen raadplegen en fokkers kunnen nagaan of voorgenomen combinaties aan de eisen voldoen.